Wat moet ik nú weer verzinnen om vanavond te eten? Hoe breng ik meer variatie aan in mijn eetpatroon? Wat heb ik vorige week eigenijk allemaal gegeten, welk gerecht heb ik al een hele tijd niet meer bereid? En wat was nu ook weer die troostrijke maaltijd die ik altijd nog eens wilde maken?
Vragen die iedereen die (mede)bewindvoerder is over een huishouding zal herkennen. Ook ik, en ik was op een goed moment wel een beetje klaar met iedere keer in het duister te tasten bij de beantwoording ervan. Daarom besloot ik om na te denken over een persoonlijke, appvrije structuur die me zou helpen om deze vragen iedere week opnieuw te kunnen beantwoorden, in het streven naar een gevarieerd eetpatroon.
Het eindresultaat heeft de vorm van – hoe kan het ook anders – een spreadsheet. Dit bestand vormt al zo’n vijf jaar mijn fijne leidraad bij het verzinnen wat er vanavond weer op tafel moet komen, en is ook al redelijk viral gegaan in mijn vriendenkring. Reden genoeg om het hier voor een breder publiek uit de doeken te doen. Eet smakelijk!
Download hier alvast het Excelbestand, met daarin een demonstratie van hoe het in zijn werk gaat.
In het bestand zijn drie tabbladen te vinden: recepten, stats, en samengevoegd. Het tabblad recepten is eigenlijk het meest van belang en bevat de ruwe gegevens over het eetpatroon van een fictieve persoon – laten we hem weer Detlef noemen. De rijen tonen een datum, en kolommen tonen alle mogelijke gerechten die hij kan maken. Hier heeft Detlef voor iedere dag het vakje aangevinkt van het recept aan dat hij heeft bereid. Dit kan met een x (vlees), een y (vegetarisch) of een z (vis). Als hij uit eten is geweest, heeft afgehaald, of kliekjes heeft gegeten, dan heeft hij in het corresponderende vakje een q (overig) ingevuld.
Het tabblad is zo vormgegeven dat rijen van dagen die in het verleden liggen automatisch donkergrijs worden, de rij met de dag van vandaag groen is, de week blanco, en alles verder in de toekomst lichtgrijs. De rij ‘totaal’ bovenaan is hoe vaak hij het recept in totaal hebt bereid, ‘dagen geleden’ geeft aan hoeveel dagen geleden hij het recept in kwestie voor het laatst hebt gemaakt, gerekend vanaf de dag van vandaag.
Maar genoeg over Detlef; tijd voor wat praktische vragen.
Wat als je een gerecht wil toevoegen?
Je selecteert een willekeurige kolom die een gerecht vertegenwoordigt, je kopieert deze, en met rechtermuisklik druk je op ‘Gekopieerde cellen invoegen’. Voilá: er ontstaat een kopie van het gerecht. Je wisselt de naam in voor het nieuwe gerecht, leegt eventueel de cellen die nog bij het gekopieerde gerecht hoorden, en het nieuwe gerecht is klaar om in de toekomst aangevinkt te worden.
Wat als je bij vrienden eet, moet je dan ook in het bestand invullen wat je daar eet?
Nee hoor: de datums dat je bij vrienden eet kunnen gewoon leeg worden gelaten. Het bestand gaat immers over jouw eigen eetpatroon, en alles wat zich binnen jouw eigen circle of influence bevindt: ga je thuis voor de diepvriespizza, of toch voor Tamara’s ratatouille? Dat zijn keuzes waar jij invloed op kan en wil uitoefenen, en daar hoef je je vrienden niet mee lastig vallen.
We gaan door naar het tabblad stats. Dit geeft algemene statistieken per jaar, voor alle invoer uit het tabblad recepten. Zo wordt een lijstje met topgerechten van de afgelopen drie jaar gegenereerd, relatieve stijgers en dalers dit jaar. Ook wordt getoond hoe vaak bepaalde gerechten in totaal zijn bereid.
Over de jaren heen zijn hier meer en meer statistieken bijgekomen. Wat te denken van Zelf klaarmaken vs. afhalen of opwarmen: Hoe vaak maak je zelf iets klaar? Deze grafiek kijkt naar de verhoudingen tussen de gerechten die de categorie ‘overig’ (dus de ‘q’) toegekend hebben gekregen vis-à-vis de rest.
Dan is er de Diversiteitsindex. Deze heb ik geformuleerd als 
, waar b hier het gemiddelde aantal keren aanduidt dat je een bepaalde maaltijd hebt bereid in jaar t. Hierbij worden de ‘nulscores’: maaltijden die je nul keer hebt bereid in jaar t, niet in meegeteld. Concreet resulteert dit in een score van 0 tot 100. 0% wil in dit geval zeggen dat je bij benadering het hele jaar dezelfde maaltijd zou hebben bereid, 100% dat je elke dag iets anders hebt gemaakt. Mooi streven toch?
Ook is er de balans. Hoe zit het met jouw vlees-, vis-, en vegaconsumptie? Ik laat de ‘overig’-categorie bewust buiten beschouwing, aangezien het per keer kan verschillen wat de kliekjes bijvoorbeeld bevatten, of dat ik de vegetarische optie kies van de menukaart in een restaurant.
Een redelijk nieuwe grafiek is de Innovatiemonitor. Hoeveel ‘nieuwe’ gerechten heb je dit jaar al geprobeerd, en hoe verhoudt dat aantal zich tot het aantal nieuwe gerechten dat je in eerdere jaren maakte? Jaar 1 dat je dit bijhoudt is bijna per definitie 100%, want dan is – in elk geval voor het bestand – alles nog nieuw, en kom je makkelijk aan een hoog aantal nieuwe gerechten. Pas na drie jaar gaat dit zich uitbetalen in leuke vergelijkingen. Maar toch een leuke #lifegoal – die proefondervindelijk steeds moeilijker wordt om aan te voldoen.
Tot slot worden onderaan het tabblad stats automatisch twee willekeurige gerechten getoond die je nog nooit hebt gemaakt: ‘probeer ook eens: x’. Daaronder een willekeurig gerecht dat al heel lang geleden voor het laatst voorbij kwam: ‘probeer weer eens: y’. Zo blijven de gerechten die al even uit je blikveld zijn verdwenen zo veel mogelijk top of mind, en word je gestimuleerd om die gerechten nu toch écht (weer) een keer te maken.
Zit je tegen een gerecht aan te hikken wat je eigenlijk helemaal niet (meer) lekker vindt? Dat is simpel opgelost: verwijder de corresponderende kolom uit het tabblad recepten en je hebt er nooit meer last van.
(O ja: Samengevoegd is een hulptabblad voor de statistiek, en maakt het geheel tot een leesbare lijst. In mijn bestand is dit tabblad gekoppeld aan het geautomatiseerd aanmaken van een boodschappenlijstje. Daar kan ik een andere keer wel eens meer over vertellen.)
Voor nu: eet smakelijk!
Ik vraag geen geld voor deze blog, maar als je dit nuttig vond en me financieel wilt steunen, dan mag dat natuurlijk! Dat kan via ↗️️Buy Me A Coffee of ↗️PayPal. Veel dank!
Bram Faber 